PEP Sau Phơi Nhiễm HIV: Hành Động Nhanh Trong 72 Giờ Để An Toàn

Key Points

• Nghiên cứu cho thấy Dự phòng sau phơi nhiễm HIV (PEP) là một liệu trình thuốc khẩn cấp để giảm nguy cơ nhiễm HIV sau khi tiếp xúc, hiệu quả nhất khi bắt đầu trong vòng 72 giờ.

• Thời gian điều trị PEP thường là 28 ngày, với các thuốc kháng virus như emtricitabine, tenofovir disoproxil và raltegravir.

• Sau khi hoàn thành, cần xét nghiệm HIV ở tuần 4-6 và tháng 3 để xác nhận không nhiễm, đôi khi thêm tháng 6.

• PEP có thể gây tác dụng phụ như buồn nôn, mệt mỏi, nhưng thường tạm thời và có thể quản lý được.

Tổng quan về PEP

PEP, hay Dự phòng sau phơi nhiễm HIV, là một liệu trình thuốc kháng virus được sử dụng ngay sau khi có nguy cơ tiếp xúc với HIV, chẳng hạn như quan hệ không an toàn, dùng chung kim tiêm, hoặc tiếp xúc nghề nghiệp. Phương pháp này nhằm ngăn chặn virus HIV xâm nhập và phát triển trong cơ thể, hiệu quả nhất khi bắt đầu trong vòng 72 giờ sau phơi nhiễm, và càng sớm càng tốt.

Ai cần PEP?

PEP phù hợp cho những người âm tính với HIV hoặc chưa biết tình trạng HIV, và có nguy cơ tiếp xúc cao, như:

• Quan hệ không sử dụng bao cao su với người có HIV hoặc không rõ tình trạng.

• Dùng chung kim tiêm hoặc dụng cụ tiêm chích.

• Tiếp xúc nghề nghiệp, ví dụ như nhân viên y tế bị kim đâm.

Thời gian và cách sử dụng

PEP cần được bắt đầu trong vòng 72 giờ sau phơi nhiễm, và thường kéo dài 28 ngày. Các thuốc thường được sử dụng bao gồm emtricitabine, tenofovir disoproxil (NRTIs) và raltegravir (kháng integrase), nhưng có thể thay đổi tùy theo hướng dẫn và tình trạng cá nhân.

Xét nghiệm sau điều trị

Sau khi hoàn thành 28 ngày điều trị, cần thực hiện xét nghiệm HIV để xác nhận không nhiễm. Theo Terrence Higgins Trust, lịch trình xét nghiệm thường là:

• Tuần 4-6 sau phơi nhiễm.

• Tháng 3 sau phơi nhiễm.

• Một số trường hợp có thể cần xét nghiệm thêm ở tháng 6, đặc biệt nếu có nguy cơ cao hoặc lo ngại về hiệu quả.

Tác dụng phụ và quản lý

PEP có thể gây ra một số tác dụng phụ, thường nhẹ và tạm thời. Theo Better Health Channel, các tác dụng phụ phổ biến bao gồm:

• Buồn nôn, nôn.

• Tiêu chảy.

• Mệt mỏi, đau đầu.

Hầu hết các tác dụng này giảm dần sau tuần đầu tiên, và có thể quản lý được. N

---

Báo cáo chi tiết

Dưới đây là phân tích sâu hơn về Dự phòng sau phơi nhiễm HIV (PEP), bao gồm các khía cạnh quan trọng và thông tin bổ sung để người dùng hiểu rõ hơn.

Định nghĩa và mục đích của PEP

PEP, viết tắt của Post-Exposure Prophylaxis, là một liệu trình thuốc kháng virus được sử dụng sau khi có nguy cơ tiếp xúc với HIV để ngăn chặn nhiễm virus. Theo HIV.gov, PEP là một biện pháp khẩn cấp, không dành cho sử dụng thường xuyên, và hiệu quả nhất khi bắt đầu trong vòng 72 giờ sau phơi nhiễm. Cơ chế hoạt động của PEP là ức chế sự nhân lên của virus, ngăn chặn nó xâm nhập vào tế bào miễn dịch, từ đó giảm nguy cơ nhiễm HIV.

Đối tượng cần PEP

PEP được khuyến nghị cho những người âm tính với HIV hoặc chưa biết tình trạng, và có nguy cơ tiếp xúc cao. Các tình huống bao gồm:

• Quan hệ không an toàn (không dùng bao cao su) với người có HIV hoặc không rõ tình trạng, đặc biệt nếu bao cao su bị rách.

• Dùng chung kim tiêm, bơm, hoặc dụng cụ tiêm chích khác, như trong trường hợp sử dụng ma túy.

• Tiếp xúc nghề nghiệp, chẳng hạn như nhân viên y tế bị kim đâm hoặc tiếp xúc với máu/dịch tiết nhiễm HIV.

Theo Planned Parenthood, PEP không thay thế các biện pháp phòng ngừa thường xuyên như PrEP (dự phòng trước phơi nhiễm), mà chỉ dành cho tình huống khẩn cấp.

Thời gian và hiệu quả

Thời gian quan trọng nhất là bắt đầu PEP trong vòng 72 giờ sau phơi nhiễm, và càng sớm càng tốt, lý tưởng là trong 24 giờ đầu. CDC nhấn mạnh rằng mỗi giờ đều quan trọng, vì hiệu quả giảm dần theo thời gian. Liệu trình PEP thường kéo dài 28 ngày, và cần tuân thủ nghiêm ngặt để đạt hiệu quả cao, với nghiên cứu cho thấy giảm nguy cơ nhiễm HIV hơn 80% nếu dùng đúng cách.

Các loại thuốc sử dụng

PEP thường bao gồm sự kết hợp của hai loại thuốc NRTIs (nucleoside reverse transcriptase inhibitors) và một thuốc kháng integrase. Cụ thể, theo NIH, một tổ hợp phổ biến là emtricitabine, tenofovir disoproxil, và raltegravir. Tuy nhiên, tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe, khả năng kháng thuốc của nguồn phơi nhiễm, hoặc các yếu tố khác, có thể điều chỉnh.

Xét nghiệm theo dõi sau PEP

Sau khi hoàn thành 28 ngày điều trị, cần thực hiện xét nghiệm HIV để xác nhận không nhiễm. Theo Terrence Higgins Trust, lịch trình xét nghiệm thường là:

• Tuần 4-6 sau phơi nhiễm.

• Tháng 3 sau phơi nhiễm.

• Một số trường hợp có thể cần xét nghiệm thêm ở tháng 6, đặc biệt nếu có nguy cơ cao hoặc lo ngại về hiệu quả.

Bảng dưới đây tóm tắt lịch trình xét nghiệm:

Thời điểm	Mục đích	Ghi chú
Tuần 4-6 sau phơi nhiễm	Xét nghiệm HIV lần đầu	Kiểm tra sớm dấu hiệu nhiễm
Tháng 3 sau phơi nhiễm	Xét nghiệm HIV lần hai	Xác nhận không nhiễm
Tháng 6 (nếu cần)	Xét nghiệm bổ sung	Dành cho trường hợp nguy cơ cao

Tác dụng phụ và quản lý

PEP có thể gây ra một số tác dụng phụ, thường nhẹ và tạm thời. Theo Better Health Channel, các tác dụng phụ phổ biến bao gồm:

• Buồn nôn, nôn.

• Tiêu chảy.

• Mệt mỏi, đau đầu.

Hầu hết các tác dụng này giảm dần sau tuần đầu tiên, và có thể quản lý được. Nếu tác dụng phụ kéo dài hoặc nghiêm trọng, cần liên hệ ngay với nhà cung cấp chăm sóc sức khỏe để được tư vấn.

So sánh với PrEP

Một điểm cần lưu ý: PEP khác với PrEP (Pre-Exposure Prophylaxis), là thuốc dùng trước phơi nhiễm để phòng ngừa HIV cho người có nguy cơ cao. Theo Clarewell Clinics, nếu bạn đang dùng PrEP đúng cách và có phơi nhiễm, có thể không cần PEP, nhưng cần tham khảo ý kiến bác sĩ.

Quên liều PEP

Nếu quên liều PEP, hãy uống ngay khi nhớ và tiếp tục lịch trình bình thường, không uống gấp đôi liều. Theo VA HIV, việc quên liều có thể giảm hiệu quả, nên cần cố gắng tuân thủ và liên hệ bác sĩ nếu quên nhiều liều.